Trang chủ » Trẻ tự kỷ chậm nói: nguyên nhân và phương pháp dạy

Trẻ tự kỷ chậm nói: nguyên nhân và phương pháp dạy

Tìm hiểu về trẻ tự kỷ chậm nói

Chậm nói là một dấu hiệu điển hình ở trẻ tự kỷ, đặc trưng bởi khiếm khuyết ở 3 lĩnh vực phát triển bao gồm: giao tiếp, hành vi bất thường và yếu kém trong kết giao xã hội. Tuy nhiên trên thực tế, không hẳn những trẻ chậm nói đều là tự kỷ.

Theo thống kê, có tới 1/4 trẻ chậm nói có sức khoẻ thần kinh và phát triển hoàn toàn bình thường, việc trẻ chậm nói có thể do các nguyên nhân khác như: thiếu môi trường kích thích ngôn ngữ, điếc hoặc gặp vấn đề về thanh quản, lưỡi, vòm miệng,… Do đó, nếu thấy bé nhà mình chậm nói, các bậc phụ huynh không nên “quy chụp” ngay bé bị tự kỷ mà cần đưa trẻ đi khám tâm lý, đánh giá chuyên khoa để có phương án điều trị hiệu quả nhất.

Nguyên nhân gây ra trẻ tự kỷ chậm nói

Cho đến nay, các nhà khoa học chưa khám phá ra chính xác nguyên nhân trẻ tự kỷ chậm nói. Tuy nhiên theo các nghiên cứu gần đây cho thấy, nguyên nhân rối loạn phổ tự kỷ có thể phát sinh do một số khiếm khuyết về gen. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ:

Có thành viên trong gia đình như anh, chị, em ruột mắc tự kỷ (di truyền)
Người mẹ mắc vi rút, các viêm nhiễm trong thời gian thai kỳ.
Môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với chất độc hại khi mang thai và sau sinh
Được sinh ra khi cha mẹ đã lớn tuổi.
Sinh nhẹ cân, thiếu tháng có nguy cơ cao.

Thông thường, khoảng 80% trẻ tự kỷ thường chậm nói do các khiếm khuyết về khả năng tương tác và giao tiếp. Một số trẻ tự kỷ thông minh (asperger) có khả năng ngôn ngữ và lời nói tốt hơn nhưng vẫn gặp các vấn đề về giao tiếp, kiểm soát hành vi, cảm xúc.

Các dấu hiệu, biểu hiện điển hình

Mỗi trẻ tự kỷ chậm nói là một trường hợp riêng biệt và có những biểu hiện khác nhau. Các biểu hiện điển hình trẻ chậm nói bị tự kỷ thường gặp như sau:

Ít giao tiếp bằng mắt trong cuộc giao tiếp.
Có vẻ như thờ ơ, không nghe người khác nói khi trò chuyện.
Không thường xuyên bày tỏ sở thích, cảm xúc với đồ vật hoặc hoạt động mà trẻ hứng thú.
Không phản hồi hoặc phản hồi chậm khi được người khác gọi tên.
Gặp khó khăn khi giao tiếp, chậm nói và hay nói linh tinh.
Nét mặt và cử chỉ không phù hợp với lời nói.
Gặp khó khăn trong việc hiểu ý người khác.
Khó khăn trong việc điều chỉnh hành vi bản thân phù hợp theo tình huống xã hội.
Gặp khó khăn trong các trò yêu cầu trí tưởng tượng. VD: chơi giả bộ, đóng vai.
Gặp khó khăn trong việc kết giao bạn bè.
Thực hiện lặp đi lặp lại một hành vi (chẳng hạn như: lảm nhảm một từ hoặc một cụm từ liên tục) và thường xuyên thực hiện những hành động bất thường.

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả

Dạy trẻ tự kỷ chậm nói cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các trung tâm và phụ huynh dạy trẻ ở nhà. Trẻ nhận được sự hỗ trợ, can thiệp liên tục sẽ giúp trẻ tiến bộ tốt nhất.

Top 8 phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả hiện nay được các bác sĩ, nhà chuyên môn định hướng điều trị cho trẻ là can thiệp 1-1. Trẻ tự kỷ khó khăn về giao tiếp và kết nối bạn bè ở lớp, tách biệt với các bạn. Can thiệp 1-1 dành trọn thời gian tập trung giúp trẻ phát triển lời nói, ngôn ngữ và kiểm soát hành vi từ đó giúp trẻ hòa nhập tốt hơn.

Các phương pháp dạy trẻ tự kỷ chậm nói hiệu quả được áp dụng hiện nay:

Giáo dục đặc biệt cho trẻ tự kỷ
Phương pháp trị liệu qua ngôn ngữ và giao tiếp
Phương pháp bắt trước và hoạt động các cơ vùng miệng
Dạy trẻ tự kỷ học cách nghe, học các từ và ý nghĩa
Phương pháp giao tiếp nhìn mặt đối mặt
Dạy giao tiếp cử chỉ và ngôn ngữ ký hiệu
Hoạt động trị liệu giác quan, vận động,…
Phương pháp trị liệu hành vi

Dạy trẻ tự kỷ chậm nói cần sự phối hợp từ nhiều phương pháp khác nhau dựa trên kết quả khám đánh giá kỹ lưỡng đầu vào. Qua đó lên mục tiêu và cách dạy đúng hướng sẽ mang lại hiệu quả cao.

Cách dạy trẻ tự kỷ chậm nói ở nhà

Trẻ tự kỷ chậm nói cần được can thiệp sớm và liên tục để cải thiện vốn từ, khả năng phát âm để từ đó hoà nhập tốt hơn khi ở trong môi trường tập thể và ngoài xã hội. Có nhiều cách dạy trẻ tự kỷ chậm nói tại nhà hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng, chẳng hạn như:

Khích lệ và tạo cơ hội trẻ giao tiếp: Ví dụ như lúc ăn uống, tắm rửa, lấy đồ chơi, đọc sách,… Trẻ hứng thú và giao tiếp nhiều hơn khi tham gia vào các hoạt động yêu thích.
Sử dụng những từ ngữ đơn giản: Sử dụng những câu ngắn 3 – 4 từ, dễ hiểu và nắm bắt được ý của mình.
Tập trung vào cử chỉ: Cha mẹ nên kết hợp cả ngôn ngữ cử chỉ cùng ánh mắt trong lúc nói và khuyến khích trẻ làm theo. Cha mẹ ngồi đối diện, ngang tầm mắt, sử dụng các ngôn ngữ cử chỉ sẽ thu hút tốt hơn lời nói đơn thuần.
Chơi các đồ chơi giúp trẻ tập nói: Trên thị trường hiện nay, có rất nhiều loại đồ chơi được ứng dụng công nghệ giúp trẻ tăng cường khả năng phát âm như: tranh bảng chữ cái có âm thanh, sách truyện học phát âm có tiếng,…
Đọc sách nhiều cho con: Cha mẹ thường xuyên đọc các cuốn sách dạy trẻ chậm nói giúp trẻ trau dồi vốn từ vựng, tăng cường khả năng giao tiếp và tương tác tốt hơn. Thời gian đọc sách thường là trước khi đi ngủ hay các thời gian rảnh rỗi.